27 sierpnia 1980 r. autobusy Wojewódzkiego Przedsiębiorstwa Komunikacyjnego w Nowym Sączu (obecnie MPK Spółka z o.o.) nie wyjechały na trasy. Czterogodzinny strajk kierowców, podczas którego wysunięto postulaty ekonomiczne i socjalne był pierwszym na Sądecczyźnie wyrazem poparcia dla protestujących robotników Wybrzeża. Organizatorami strajku w sierpniu 1980 r. byli m.in. Jerzy Wyskiel i Tadeusz Jung. Władze administracyjne i partyjne zobowiązały się do rozpatrzenia przedłożonych postulatów i udzielenia załodze WPK odpowiedzi do 10 września 1980 r. W związku z niewywiązaniem się władz Nowego Sącza z obietnic realizacji postulatów pracowników WPK w bazie przedsiębiorstwa ogłoszono 10 września bezterminowy strajk, w którym wzięło udział około 400 pracowników. W skład Komitetu Strajkowego weszli: Jerzy Wyskiel (przewodniczący), Tadeusz Jung, Stanisław Jurczak, Władysław Hejmej i Mieczysław Wójtowicz oraz przedstawiciele oddziału WPK w Gorlicach i Limanowej. Strajkujący przedstawili 12 postulatów, w tym m.in. dotyczący wydania zezwolenia na budowę kościoła na os. Millenium w Nowym Sączu. Później, już w trakcie trwania rozmów, dopisano trzynasty postulat, dotyczący odwołania ze stanowiska wojewody nowosądeckiego Lecha Bafii. Strajk trwał do 14 września 1980 r. i zakończył się podpisaniem przez władze porozumienia, w którym zobowiązały się do realizacji postulatów strajkujących. 15 września autobusy wyjechały z zajezdni. Dla upamiętnienia tych wydarzeń, w pierwszą rocznicę strajku, przed budynkiem WPK postawiono obelisk z tablicą: W dniach 10 -14 września 1980 r. załoga WPK jako pierwsza w województwie nowosądeckim podjęła strajk okupacyjny protestując przeciwko nadużyciom władz i żądając poprawy warunków bytu. Dla uczczenia pamięci tamtych dni i ku przestrodze władzy tablicę tą wmurowano. Wrzesień 1981. Nowy Sącz, Komisja Zakładowa NSZZ „Solidarność”.
W strajku WPK we wrześniu 1980 r. brali udział przedstawiciele położonego w sąsiedztwie PKS. Na terenie zakładu pracy znajduje się także obelisk upamiętniający powstanie „Solidarności”. 8 września 1981 r. Komisja Zakładowa „S” (Józef Grzyb, Elżbieta Fiałek, Piotr Dobosz, Marek Połeć, Stanisław Bębenek, Jacek Rostek, Edmund Morawski) podjęła uchwałę o zakupie bryły granitowej pod tablicę, upamiętniającą rocznicę akcji strajkowej. Jeszcze w 1981 r. granitowy głaz został ustawiony na terenie PKS, a w jego podium wmurowano dokumenty, dotyczące powstania NSZZ „Solidarność” w PPKS. Tablica z napisem Solidarnie budujmy nasz dom, aby Polska była Polską została umieszczona na obelisku jednak dopiero 25 września 1990 r. w 10. rocznicę powstania związku, a jej poświęcenia dokonał o. Stanisław Majcher.
W Zakładach Naprawczych Taboru Kolejowego (obecnie Newag S.A), pierwsza, nieudana próba strajku na jednym z wydziałów miała miejsce już 28 sierpnia 1980 r. Drugi raz robotnicy przerwali pracę 18 września, tworząc Komitet Strajkowy, który opracował listę postulatów, podjął rozmowy z dyrekcją i rozpoczął przygotowania do tworzenia „Solidarności”. Komitet Strajkowy tworzyli: Józef Jarecki (przewodniczący), Eugeniusz Baran (zastępca przewodniczącego), Andrzej Pałka, Kazimierz Adamczyk, Henryk Majoch, Mieczysław Świebocki, Jan Kociołek, Józef Orlita, Roman Kałyniuk i Władysław Sławecki. Ostatecznie 26 września powstał 25-osobowy Komitet Założycielski „Solidarności” z przewodniczącym Józefem Jareckim i zastępcą Eugeniuszem Baranem. Parę tygodni później Józef Jarecki został oddelegowany do MKZ, a w zakładzie przewodniczącym został Eugeniusz Baran.
14 maja 1981 r., w dzień po zamachu na papieża Jana Pawła II została spontanicznie zorganizowana przez „Solidarność” w ZNTK msza św., odprawiona przez o. Władysława Augustynka. Przy prowizorycznym ołtarzu i drewnianym krzyżu, wykonanym przez pracowników stolarni, zgromadziło się kilka tysięcy ludzi. Była to pierwsza msza św. odprawiona na terenie zakładu pracy na Sądecczyźnie. Drewniany krzyż przeniesiono później do parku na terenie ZNTK, a po kilku latach zastąpiono dużym metalowym krzyżem, który wraz z tablicą pamiątkową został poświęcony 15 kwietnia 1990 r. Na tablicy umieszczono napis Dnia 14 maja 1981 roku – w dzień po zamachu na życie Papieża – Polaka Jana Pawła II została odprawiona pierwsza w historii zakładu msza św. w intencji Ojca Św. Krzyż ten wzniesiono dla upamiętnienia pokoleniom tragicznego wydarzenia. Solidarność ZNTK 14.IV.1990.
15 sierpnia 1996 r., w 15. rocznicę powstania NSZZ „Solidarność”, z inicjatywy Komisji Zakładowej „S”, której przewodniczącym był Stanisław Cichoński, przy budynku administracyjnym, nieopodal krzyża, postawiono obelisk ku czci ofiar wszystkich robotniczych zrywów wolnościowych. Na obelisku umieszczono napis: W 15. rocznicę powstania NSZZ „Solidarność” oddając hołd wolnościowym zrywom robotników. NSZZ „Solidarność” ZNTK „Nowy Sącz” S.A. 1996.08.15. Nad napisem góruje orzeł w koronie z rozchylonymi skrzydłami, który na piersiach i w szponach dzierży lata kolejnych zrywów wolnościowych 1956, 1968, 1970, 1976 i 1980.
Kolejną rocznicową tablicę ufundowały z inspiracji Władysława Bujasa, członkowie zakładowej „Solidarności”. Została ona umieszczona na pamiątkowym krzyżu i poświęcona 31 sierpnia 2005 r. przez proboszcza o. Józefa Bireckiego z Parafii Najświętszego Serca Pana Jezusa w Nowym Sączu i o. Wiesława Krupińskiego. Tablicę zaprojektował Marian Pażucha, a odlew wykonano w gorlickim „Gliniku”. Na tablicy widnieje napis: Papieżowi Janowi Pawłowi II Duchowemu przywódcy „Solidarności” w 25. rocznicę powstania związku w hołdzie wdzięczności „Solidarność” ZNTK „Nowy Sącz” S.A. Bogu na chwałę Ludziom ku pamięci. 31.08.2005 r.
U zbiegu ulic Batorego i Zygmuntowskiej usytuowany jest kościół pw. św. Elżbiety Parafii Najświętszego Serca Pana Jezusa zwany „Kolejowym”. Z chwilą wprowadzenia stanu wojennego 13 grudnia 1981 r. z terenu parafii „Kolejowej” zostało internowanych pięciu działaczy „Solidarności”, których przewieziono do ośrodka w Załężu k. Rzeszowa. Ojcowie Jezuici Stanisław Kałuża i Adam Kubisz, za zgodą proboszcza o. Stanisława Majchra organizowali pomoc dla rodzin internowanych. Jednocześnie o. Stanisław Kałuża czynił starania o zgodę na ich odwiedzenie w ośrodku internowania.
Od samego początku przy parafii starano się podtrzymywać ideały Polskiego Sierpnia. Z inicjatywy księży i działaczy „Solidarności” odbywały się tu msze św. rocznicowe związane z Sierpniem 1980, 11 listopada i zbrodnią katyńską. Spowodowało to szczególne zainteresowanie parafią ze strony Wojewódzkiej Służby Bezpieczeństwa, co pociągnęło za sobą represje w stosunku do ojców jezuitów i samego proboszcza o. Stanisława Majchra, w szczególności po aresztowaniach działaczy podziemnej „Solidarności” w marcu 1984 r.
W lutym 1985 r. przy kościele NSPJ, z inicjatywy m.in.: Andrzeja i Alicji Szkaradków, Krzysztofa Pawłowskiego, Piotra Kałamarza, Leszka Zegzdy, Piotra Masłowskiego, Henryka Kiwaka, Zbigniewa Szkarłata i Krzysztofa Michalika powołano Duszpasterstwo Ludzi Pracy (DLP) oraz zapoczątkowano odprawianie comiesięcznych mszy św. za ojczyznę. W Domu Katechetycznym odbywały się spotkania działaczy „Solidarności”, rozprowadzano „bibułę” i wydawnictwa drugiego obiegu.
Rozszerzenie działalności DLP nastąpiło po przybyciu do parafii o. Adama Wiktora oraz po oddaniu do użytku kilku pomieszczeń domu katechetycznego. Po mszach św. za ojczyznę odbywały się tam prelekcje historyczno-naukowe, wygłaszane przez m.in. prof. Antoniego Lenkiewicza, prof. Andrzeja Wiszniewskiego z Wrocławia, Andrzeja Gwiazdę z Gdańska oraz Lecha Dymarskiego z Poznania. Organizowane były także koncerty pieśni patriotycznych w wykonaniu Tolka Filipkowskiego z Gdańska. W domu katechetycznym funkcjonowała biblioteka wydawnictw niezależnych, odbywał się kolportaż bibuły podziemnej. Z Parafii NSPJ wyruszały pielgrzymki DLP i „Solidarności” na Jasną Górę, oraz piesze pielgrzymki do Częstochowy, będące pod stałą obserwacją SB. Nawiązane zostały wzajemne kontakty i współpraca z DLP we Wrocławiu.
W jesieni 1988 roku reaktywowano w Nowym Sączu jawnie działające komisje zakładowe NSZZ „Solidarność” w ZNTK, Nowomagu, SZEW, WPK. W domu katechetycznym parafii NSPJ utworzono punkt konsultacyjny udzielający porad w sprawie reaktywowania „Solidarności”.
11 listopada 1988 r. po uroczystej mszy św. koncelebrowanej m.in. przez ks. proboszcza o. Zdzisława Wietrzaka SJ oraz o. Adama Wiktora SJ, w 70. rocznicę odzyskania niepodległości odsłonięto tablicę Marszałka Józefa Piłsudskiego i jego żołnierzy. Odsłonięcia dokonał kapitan Roman Zaziemski, a poświęcenia ks. proboszcz Zdzisław Wietrzak. Do powstania tablicy przyczynili się członkowie Towarzystwa im. Józefa Piłsudskiego oraz działacze podziemnych struktur „Solidarności”. Tablicę zaprojektował Piotr M. Boroń. W uroczystości wzięły udział poczty sztandarowe I Pułku Strzelców Podhalańskich, Cechu Rzemiosł Różnych, Straży Kościelnej, Orkiestra Dęta ZNTK oraz liczne delegacje młodzieży wszystkich nowosądeckich szkół średnich, Federacji Młodzieży Walczącej z Nowego Sącza i Wrocławia, działacze NSZZ „Solidarność” z sądeckich zakładów pracy: PKS, SZEW, WPK, SZNS, Nowomag, służby zdrowia, sądeccy rzemieślnicy, Towarzystwo im. gen. J. Kustronia, Klub Służby Niepodległości i delegatura „Solidarności”.
30 lipca 1989 r. podczas mszy św. w intencji ojczyzny została odsłonięta i poświęcona granitowa tablica upamiętniająca ks. Władysława Gurgacza SJ – kapelana Polskiej Podziemnej Armii Niepodległościowej (PPAN) i żołnierzy PPAN. Tablicę zaprojektował Henryk Kiwak. Odsłonięcia dokonał Henryk Ferenc, żołnierz PPAN, a poświęcenia o. Adam Wiktor SJ i o. Zdzisław Wietrzak SJ. Po nabożeństwie dla przypomnienia 45. rocznicy wybuchu powstania warszawskiego, z kościoła wyruszył milczący pochód (ok. 700 osób) z pochodniami, świecami, flagami narodowymi i transparentami „Solidarności”, KPN, FMW i NZS, który w przejmującej ciszy przeszedł ulicami miasta na cmentarz komunalny.
2 września 1990 r. odsłonięto i poświęcono granitową tablicę z okazji 10-lecia NSZZ „Solidarność”: Wolność trzeba stale zdobywać – Jan Paweł II – Najświętszemu Sercu Pana Jezusa – w podzięce za opiekę i błogosławieństwo – w X rocznicę powstania NSZZ „Solidarność” – Członkowie i sympatycy – Nowy Sącz, 31.VIII.1990. Projekt tablicy wykonał Henryk Kiwak, a poświęcenia dokonał proboszcz o. Antoni Mencel.
12 grudnia 2004 r., po uroczystej mszy św., odsłonięto i poświęcono tablicę upamiętniającą księdza Jerzego Popiełuszkę, w 20. rocznicę męczeńskiej śmierci. Inicjatorem ufundowania tablicy był Piotr Masłowski, sądecka „Solidarność” i Duszpasterstwo Ludzi Pracy. Poświęcenia i odsłonięcia tablicy dokonał proboszcz parafii o. Józef Birecki. W uroczystości wzięły udział poczty sztandarowe „Solidarności”, DLP, działacze „Solidarności” podziemnej i obecnej oraz senator Andrzej Chronowski. Przy kościele znajduje si również krzyż ks. Jerzego, ustawiony w l. 80.
Nieopodal kościoła „Kolejowego” znajduje się „Dom Robotniczy”. Tutaj od października 1980 r. do maja 1981 r. mieściła się pierwsza siedziba sądeckiej „Solidarności” Miejskiego Komitetu Koordynacyjnego. Lokal ów został poświęcony przez biskupa tarnowskiego Jerzego Ablewicza. Od 11 stycznia 1981 r., po usunięciu przez ZOMO strajkujących z Ratusza, akcja protestacyjna była kontynuowana właśnie w siedzibie „Solidarności” przy ul. Zygmuntowskiej. W okresie styczeń – czerwiec 1981 r. w tym lokalu oraz w ZNTK były prowadzone rozmowy z komisją rządową. Głównymi rozmówcami ze strony solidarnościowej byli: Jerzy Wyskiel, Henryk Pawłowski, Teresa Marciszewska i Jerzy Gwiżdż. W maju 1981 r. MKK przeniósł się do lokalu przy ul. Pijarskiej 17a.
Na szlaku „Solidarności nie sposób pominąć kościoła Matki Bożej Niepokalanej przy ul. Królowej Jadwigi w dzielnicy Millenium. Wydanie zezwolenia na jego budowę było jednym z postulatów strajkującej w 1980 r. załogi WPK. Na stronie internetowej Parafii MBN czytamy: Parafialne starania o państwowe zezwolenie dotyczące tej sprawy rozpoczęły się w 1970 roku. Mimo usilnych zabiegów, starań, próśb delegacji, przeróżnych pism – wciąż odpowiedzi były wykrętne i negatywne (…). Przychodzi dopiero „Czas Solidarności” lat osiemdziesiątych i nieugięta dotąd Władza Państwowa daje zezwolenia. Tutaj trzeba zaznaczyć, że „Sądecka Solidarność” wśród swoich postulatów umieściła żądanie o zezwolenie na budowę kościoła na Millenium.
Przy Rondzie Solidarności znajduje się pomnik „Solidarności”. Powstał on z inicjatywy Jerzego Wituszyńskiego. Granitowy obelisk zaprojektował architekt Andrzej Jeż, a jego odsłonięcie przez przewodniczącego sądeckiej „Solidarności” Andrzeja Szkaradka oraz przewodniczącego Rady Miasta Nowego Sącza Jacka Chronowskiego nastąpiło 13 grudnia 2005 r.
Rada Miasta Nowego Sącza na wniosek Klubu Radnych „Prawica” uchwałą z dnia 12 października 2004 r. nadała rondu przy zbiegu ulic królowej Jadwigi, Jana Kilińskiego, gen. Władysława Beliny Prażmowskiego i Alei Józefa Piłsudskiego nazwę Rondo Solidarności.
15 sierpnia 1981 r. na stadionie „Sandecji”, noszącym dzisiaj imię o. Władysława Augustynka, został poświęcony pierwszy na Sądecczyźnie sztandar NSZZ „Solidarność” ZNTK. Aktu poświęcenia dokonał ks. biskup Józef Gucwa w obecności kilku tysięcy sądeczan. Poczet sztandarowy tworzyli Eugeniusz Baran, Mieczysław Świebocki i Karol Zontag. Autorem projektu sztandaru był Roman Sobczyk. Sztandar wykonały siostry Służebniczki Dębickie z Tarnowa przy dużym wsparciu finansowym i organizacyjnym ks. Antoniego Poręby z Tarnowskiego Seminarium Duchownego. Sztandar Komisji Zakładowej w tym czasie pełnił funkcję sztandaru całej „Solidarności” nowosądeckiej.
Na cmentarzu komunalnym przy ul. Rejtana znajduje się grób Zbigniewa Szkarłata, działacza podziemnej „Solidarności”, który zmarł w 1986 r. w wyniku pobicia w niewyjaśnionych okolicznościach. Nieopodal spoczywa Stanisław Kulig, przewodniczący „Solidarności” w Gminnej Spółdzielni w Starym Sączu, który zaginął 23 lutego 1981 r., kilka dni po zatrzymaniu przez Milicję Obywatelską. 26 lutego 1981 r. odnaleziono go martwego, powieszonego w zagajniku w pobliżu zakładu pracy. Na pogrzeb 2 marca przybyło wielu członków „Solidarności” z całej Małopolski wraz z władzami MKZ. Sprawą śmierci Stanisława Kuliga, na wniosek MKZ zajmowali się adwokaci Kazimierz Ostrowski oraz Andrzej Rozmarynowicz.
W kościele św. Kazimierza w l. 1980-1989 koncentrowały się uroczystości religijno-patriotyczne. W kościele znajdują się liczne tablice pamiątkowe, a na zewnątrz „Tablica Katyńska”.
Tablica dowódców I Pułku Strzelców Podhalańskich została odsłonięta 6 listopada 1988 r. Upamiętnia ona dowódców I Pułku Strzelców Podhalańskich, została ufundowana przez środowiska niepodległościowe Nowego Sącza i Krakowa, kombatantów 1 PSP na czele z Józefem Bieńkiem i podziemne struktury „Solidarności”. Największy wkład w powstanie tej tablicy włożyli: Stanisław Cabała, Jerzy Giza, Janusz Kwiatkowski, Bogdan Sekuła i Andrzej Szkaradek. Tablicę odsłonił kpt. Roman Zaziemski, najstarszy rangą oficer pułku.
Tablicę, poświęconą pamięci generała Józefa Kustronia i Józefa Gizy, odsłoniła 6 listopada 1988 r. Maria Podgórska i Adam Kustroń, dzieci generałów. Poświęcenia tablic dokonał ks. bp Józef Gucwa podczas uroczystej mszy św. koncelebrowanej, w której uczestniczyły delegacje „Solidarności” z Nowego Sącza i Krakowa, organizacje niepodległościowe, FMW i DLP z Nowego Sącza.
W 1981 r. najgłośniejszym wydarzeniem związanym z nowosądecką „Solidarnością” był strajk okupacyjny ratusza, którego powodem było niezrealizowanie przez władze wojewódzkie postulatów zgłoszonych przez NSZZ „Solidarność”, dotyczących praw pracowniczych i zmian personalnych na niektórych stanowiskach w województwie nowosądeckim. Strajk rozpoczął się 9 stycznia 1981 r., gdy członkowie „Solidarności” z sądeckich zakładów pracy na czele z przewodniczącym Jerzym Wyskielem weszli do ratusza, domagając się realizacji postulatów pracowniczych. Strajkujący przebywali w sali posiedzeń rady miejskiej, na ścianach wisiały hasła: Żądamy sprawiedliwości, Precz z korupcją i inne, a za stołem znajdował się drewniany krzyż. Protestujący domagali się przyjazdu do Nowego Sącza komisji rządowej, która miałaby kompetencje do załatwienia przedstawionych postulatów. 10 stycznia do Nowego Sącza przybył z Gdańska Andrzej Gwiazda, który uznając słuszność żądań strajkowych, wzywał do zaprzestania okupacji i przekazania realizacji postulatów KKP w Gdańsku. Strajkujący nie zgodzili się na przerwanie protestu, obawiając się, że sprawy lokalne nie zostaną załatwione. Na 12 stycznia zapowiedziano w Nowym Sączu nadzwyczajne posiedzenie MKZ Małopolska. Jednak już 11 stycznia w godzinach wieczornych strajkujący zostali usunięci z ratusza przez ZOMO. Wyszli w pochodzie na czele z krzyżem i przeszli głównymi ulicami miasta do Domu Robotniczego, gdzie w siedzibie „Solidarności” była kontynuowana akcja protestacyjna. W związku z usunięciem z ratusza protestujących członków „Solidarności”, w dniu 15 stycznia na wezwanie MKZ Małopolska odbył się w regionie jednogodzinny strajk na znak poparcia dla protestujących w Nowym Sączu i Ustrzykach Dolnych.
W pobliżu Rynku przy ul. Pijarskiej 17a znajduje się od 1981 r. (z przerwą w l. 1981-1989) siedziba sądeckiej „Solidarności”.
Szkoła Podstawowa nr 6 od 1993 r. nosi imię ks. Jerzego Popiełuszki. Znajduje się w niej tablica poświęcona patronowi „Solidarności”. Prace mające na celu doprowadzenie do nadania patronatu ks. Jerzego szkole rozpoczęły się w 1990 r., a w skład komitetu weszli dyrektor szkoły Liliana Gródek, ks. Stanisław Świderski, Robert Sobol, Halina Stanek, Iwona Osuchowska oraz Anna Rojek-Leśnik.
Ks. Jerzy patronuje domowi parafialnemu w położonych na północny-zachód od Nowego Sącza Marcinkowicach. Z inicjatywą budowy domu wyszedł proboszcz parafii ks. Józef Babicz w 1990 r., a prace zakończono w 1999 r. W uroczystości poświęcenia domu w 2000 r. przez ks. bp. Władysława Bobowskiego wzięła udział mama ks. Jerzego – Marianna Popiełuszko.